Po stracie tak bliskiej osoby nierzadko do bólu związanego w żałobą dochodzą zmartwienia dotyczące długów pozostawionych przez zmarłą osobę. Dużym zaskoczeniem może być informacja, że nasz rodzic poza spadkiem zostawił nam także długi. Czy dzieci są odpowiedzialne długi swoich rodziców? Kto po kim dziedziczy spadek i długi?
Dziedziczenie w Polsce
Podstawą dziedziczenia w Polsce jest testament spadkodawcy. Jeśli jednak takiego dokumentu osoba nie pozostawiła, wówczas zastosowanie ma dziedziczenie ustawowe regulowane przez prawo spadkowe.
Artykuły 931 – 935 Kodeksu cywilnego – zaliczają do spadkobierców ustawowych: zstępnych, małżonka, rodziców, rodzeństwo i zstępnych rodzeństwa spadkodawcy, dziadków, pasierbów, gminę oraz Skarb Państwa. Długi dziedziczy się więc do każdego pokolenia.
Kolejność dziedziczenia długów i spadku określa Kodeks cywilny. Przy dziedziczeniu z ustawy długi spadkowe i majątek zmarłego przechodzą odpowiednio:
- małżonek i dzieci spadkodawcy
- małżonek oraz rodzice spadkodawcy (gdy spadkodawca w momencie śmierci nie był w związku małżeńskim, to rodzice spadkodawcy są wyłącznymi spadkobiercami)
- małżonek oraz rodzeństwo spadkodawcy i zstępni tego rodzeństwa (możliwe jest także dziedziczenie wyłącznie przez rodzeństwo i zstępnych rodzeństwa);
- dziadkowie spadkodawcy (ewentualnie zstępni dziadków);
- pasierbowie, czyli dzieci małżonka spadkodawcy, ale pod warunkiem, że w momencie otwarcia spadku ich rodzice już nie żyją;
- gmina ostatniego miejsca zamieszkania spadkodawcy lub Skarb Państwa, jeżeli ostatniego miejsca zamieszkania spadkodawcy w Polsce nie da się ustalić albo miejsce to znajdowało się za granicą.
Z powyższego wynika, że możliwe jest dziedziczenie długu po bracie czy wujku. Do nas natomiast należy decyzja o przyjęciu lub nieprzyjęciu spadku, a tym samym długów spadkodawcy → Warunkiem nabycia prawa do dziedziczenia przez kolejne osoby z powyższej listy jest fakt, że dany bliski nie żyje lub też zdecydował się na odrzucenie spadku.
Dziedziczenie przez dzieci – przyjęcie spadku z dobrodziejstwem inwentarza lub odrzucenie spadku
Spadkobierca nie mający pełnej zdolności do czynności prawnej, w tym osoba małoletnia, z mocy prawa przyjmuje spadek z dobrodziejstwem inwentarza, jeżeli jego przedstawiciel ustawowy w przeciągu sześciu miesięcy od dowiedzenia się o tytule powołania dziecka do dziedziczenia nie złoży odmiennego oświadczenia. Przyjęcie spadku z dobrodziejstwem inwentarza oznacza, że małoletni odpowiada za długi spadkowe wyłącznie do wartości odziedziczonego spadku. Przykład: spadkodawca pozostawił dług w wysokości 30.000 zł i samochód wart 25.000 zł – spadkobierca, który przyjął spadek z dobrodziejstwem inwentarza, odpowiada za ten dług do wysokości 25.000 zł. Tak samo dzieje się w przypadku długów komorniczych, które rodzice pozostawili swoim dzieciom.
Jeśli spadkobiercami są dzieci niepełnoletnie: każdy z rodziców, lub opiekunów prawnych małoletniej osoby może w jej imieniu odrzucić spadek. Jest to skuteczny i bezpieczny sposób na pozbycie się ewentualnych roszczeń wierzycieli spadkodawcy. W takiej sytuacji należy wystąpić z wnioskiem do Sądu Rodzinno – opiekuńczego o wydanie zezwolenia przez sąd na dokonanie czynności prawnej przekraczającej zakres zwykłego zarządu majątkiem małoletniego dziecka.
Jeśli rodzic pozostawił po sobie kredyt
Jeśli rodzic zostawił testament – długi dziedziczą wszyscy spadkobiercy wymienieni w tym dokumencie.
Gdy kredytobiorca nie zostawił testamentu, majątek/długi dziedziczy tak zwana pierwsza grupa spadkobierców, czyli małżonek bądź małżonka, a także pełnoletnie dzieci. Są oni zobowiązani do spłaty kredytu po śmierci rodzica.
Sprawdź również: Problemy finansowe – jak sobie poradzić?
Jak odrzucić spadek i długi?
Nad odrzuceniem spadku należy się zastanowić w sytuacji, gdy spadkodawca pozostawił po sobie długi, przewyższające wartość przedmiotów majątkowych wchodzących w skład spadku.
Według przepisów – w ciągu 6 miesięcy od dnia, w którym spadkobierca dowiedział się o tytule powołania spadku, powinien złożyć oświadczenie o odrzuceniu spadku lub jego przyjęciu. Dokument należy przedłożyć u notariusza lub w sądzie rejonowym (właściwym dla miejsca zamieszkania). Odrzucenie spadku powoduje, że nie dziedziczy się niczego – przestaje nas dotyczyć dług spadkowy, lecz nie mamy także prawa do przejęcia pozostałych dóbr materialnych i uzyskania zachowku).
Jeśli spadkobierca nie złoży oświadczenia we wskazanym terminie, oznacza to, że przyjmuje spadek z dobrodziejstwem inwentarza.
Sekcja pytań i odpowiedzi – Q&A
Czy długi są dziedziczone przez dzieci?
Tak, długi są dziedziczone przez dzieci.
Kiedy nie dziedziczymy długów?
Dług (spadek) możemy odrzucić w ciągu sześciu miesięcy od dowiedzenia się o tytule powołania do dziedziczenia. W takiej sytuacji należy złożyć oświadczenie u notariusza lub w sądzie rejonowym.
Jak długo dziedziczy się długi?
Powołany do spadku nie jest odpowiedzialny za długi spadkowe nie przyjął spadku poprzez złożenie stosownego oświadczenia lub wskutek upływu 6 miesięcy od dnia dowiedzenia się o tytule swojego powołania do spadku.
Co zrobić aby nie przejąć długów po śmierci ojca?
Aby nie przejąć długów po śmierci ojca należy odrzucić spadek w trakcie 6 miesięcy od dowiedzenia się o tytule powołania do dziedziczenia.